Notater |
- Mer om Gabriel Heiberg (Gloppen):
http://nrk.no/nyheter/distrikt/nrk_sogn_og_fjordane/fylkesleksikon/1693772.html
Skulefundasen
Sokneprest Gabriel Heiberg (Gloppen) fekk i stand den første skuleordninga i Gloppen i 1743 ? ?skulefundasen?. Prestegjeldet fekk åtte skulekrinsar, og skulen vart halden to dagar hjå kvar gardbrukar i krinsen. Dei som vart lærarar, fekk sleppe soldattenesta. Ei lov frå 1823 sette krav til fastskule i kyrkjesokna, men først i 1834 kom den første fastskulen i Gloppen kommune på Føleide, etter sterkt press frå sokneprest Jørgen Meier Heffermehl.
Gabriel H. gjorde mykje for å få i gang omgangsskular i Gloppen, då han skipa den første ?skulefundasen? i 1743. Men Heiberg innførte streng kyrkjetukt, og kom tidleg i konflikt med kyrkjelyden. Han kunne også trøytte kyrkjelyden med preiker på 3-4 timar, og soldatane måtte stille i kyrkja til avhøyring slik som konfirmantane. Breimingen Kolbein Torson Myklebust vart så arg på presten at han truga han på livet. Men trass i knallhard kyrkjetukt, dreiv Heiberg likevel gjestgiveri med skjenkestove på Sandane. Han fekk kongebrev på å kunne drive kro og gjestgiveri i 1752. Han kjøpte også storgarden Evebø.
All usemja med bygdefolket gjorde at han kjøpte seg nytt embete i Bergen og flytta i 1765. Sonen Johan Widing Heiberg overtok 28 år gamal kallet i Gloppen etter faren, men måtte for det betale ei stor årleg avgift så lenge han var prest.
|